در این نوشته قصد داریم به بررسی تولید محتوای آموزشی بپردازیم. به طور کلی منظور از تولید محتوا همان نوشته، عکس، فیلم، پادکست و … است که در رسانه‌های مختلف اعم از تلویزیون، رادیو و اینترنت به مخاطب نشان داده می‌شود.
محتواهای موجود در اینترنت از لحاظ تنوع گستردگی زیادی را شامل می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- اینفوگرافیک
- ویدیو
- نقد و بررسی کتاب
- لیست‌های مختلف
- صفحات لینکی
- و …
محتواهای موجود در اینترنت علاوه بر این، از لحاظ درون‌مایه نیز به نوع‌های مختلفی تقسیم می‌گردند که محتواهای آموزشی یکی از انواع مهم آن هستند. محتواهای آموزشی از آن جهت حائر اهمیت‌اند که با گسترش استفاده مردم از اینترنت، خیلی از افراد تمایل به یادگیری مباحث مربوط به اینترنت و تکنولوژی دارند و چه چیزی بهتر از این که این مباحث در در خود فضای اینترنت آموزش ببینند.
البته محتوای آموزشی تنها محدود به این مورد نمی‌شود و هر چیزی را شامل می‌شود. شما میتوانید در سطح اینترنت محتوای آموزشی مربوط به دروس مختلف دانشگاهی، خلاقیت و ساخت کاردستی، تعمیر وسایل و … را مشاهده نمایید. می‌توان گفت که هر چیزی که افراد می‌توانند به شکل حضوری آموزش ببینند، در اینترنت هم قابل یادگیری است. و البته مزیت بزرگ آموزش در فضای اینترنت عدم محدویت به مکان و در برخی موارد زمان می‌باشد که در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.
پس با ما همراه باشید تا راه تولید محتوای آموزشی جذاب را فراگیرید.
تولید محتوای آموزشی مناسب
برای تولید یک محتوای آموزشی خوب باید نکاتی را در نظر بگیرید؛ این نکات عبارتند از:
- داشتن ایده برای تولید محتوا
- آنالیز آنچه رقیبان انجام داده‌اند
- رعایت تکنیک های سئو
- رعایت قوانین نگارشی
- تولید محتوای جدید و خلاقانه
- استفاده از متاتگ توضیحات
- استفاده از تصاویر جالب
- استفاده از فیلم و پادکست
- استفاده از لینک داخلی بین صفحات وب‌سایت
- تسلط بر موضوع
- در نظر گرفتن نیاز کاربران
- و …
همه‌ی نکات ذکر شده قلق‌های خاص خودشان را دارند. برای مثال اگر از تصاویر بی‌کیفیت با اندازه‌های نامناسب استفاده گردد؛ نه تنها توجه مخاطب جلب نخواهد شد، بلکه حتی تا انتهای مطلب را نیز نمی‌خواند. در مقابل استفاده از تصاویر مناسب، با کیفیت و با سایز درست با بخشیدن جذابیت بصری به متن، مخاطب را تا انتهای مطلب و چه بسا در مطالب بعدی نیز با شما همراه می‌سازد.
همچنین با آنالیز آنچه رقیبان قبلا انجام داده‌اند شما میتوانید علاوه بر شناخت نقاط ضعف محتوای تولید شده توسط آن‌ها و پر کردن خلاءای که ایجاد کرده‌اند، از تجربیات خوب آن‌ها نیز استفاده می‌کنید و این موضوع منجر به تولید محتوای آموزشی مناسبی برای شما خواهد شد.
همچنین ایده‌ای که شما می‌خواهید برای آن تولید محتوا انجام دهید نباید پیش‌پاافتاده و ساده باشد و هزاران مقاله از آن در اینترنت موجود باشد. باید نکاتی را بیان کنید که کمتر کسی به آن‌ها پرداخته است و حتی در بیان موضوعات تکراری نیز زاویه دید خود را تغییر دهید و جنبه‌های جدید آن را بیان کنید.
به علاوه شما میتوانید با اختصاص دادن یک عنوان جلب‌توجه‌کننده به متن خود نظر کاربران را به خود جلب نمایید و با چینش درست زیرعنوان‌ها و نوشتن یک متن گیرا آن‌ها را تا انتهای مطلب با خود همراه سازید.
اما مزیت مهم محتوای آموزشی آن است که افراد زیادی به دنبال آموزش دیدن هستند و معمولا برای این افراد خلاقیت شما اهمیت زیادی نخواهد داشت. البته این موضوع دلیل بر آن نیست که محتواهای آموزشی باید فاقد جذابیت باشند؛ اما چون آنچه مهم تر است موضوع مورد آموزش و تسلط آموزش‌دهنده بر موضوع می‌باشد، باید عمده تمرکز خود را روی این مورد قرار دهید.
تولید محتوای آموزشی ؛ تکی یا تیمی؟
قبل از هر چیز باید به این توجه کنید که در تولید محتوای آموزشی چه مهارت‌هایی مورد نیاز است. برخی از این مهارت‌ها عبارتند از :
- انتخاب موضوع برای تولید محتوای آموزشی
- نوشتن سناریو
- جمع‌آوری محتوا
- اضافه کردن زیبایی بصری
- آنالیز و انتشار محتوا
شما ممکن است در کار آموزش خوب باشید اما نویسنده خوبی نباشید و نتوانید یک سناریوی مناسب جهت تولید محتوای آموزشی تولید کنید. در این صورت لازم است که از کمک یک نویسنده بهره بگیرید. همچنین شما ممکن است که در عین آموزش و نویسندگی خوب، استعداد چندانی برای تعیین عکس مناسب جهت محتوا نداشته باشید؛ در این صورت میتوانید از یک گرافیست ماهر و حرفه‌ای کمک بگیرید. در هر صورت شما میتوانید همه کارهای تولید محتوای آموزشی را به تنهایی بر عهده بگیرید و یا بخشی از آن را برون‌سپاری کنید.
با گسترش کار تولید محتوای آموزشی و جذب مخاطبان بیشتر، میتوانید یک تیم را سرپرستی نمایید که به شما در کارهای فرعی کمک می‌کنند و موحب می‌گردند محتوای نهایی حرفه‌ای تر از آب دربیاید.
نحوه ارائه محتوای آموزشی
نحوه ارائه محتوای آموزشی را می‌توان از دو جهت مورد بررسی قرار داد:
- امکانات ارائه
- چگونگی ارائه
امکانات می‌توانند شامل: متن، عکس، فیلم و تولید پادکست باشند. لزوم استفاده از عکس و فیلم را قبلا بیان کردیم. پادکست نیز یکی از مواردی است که امروزه خیلی زیاد در تولید محتوای آموزشی استفاده می‌شود. مزیت مهم پادکست آن است که مخاطب می‌تواند به آن در مسیر رفتن به محل کار یا تحصیل خود گوش دهد و مطالب جدیدی بیاموزد. به عبارتی لازم نیست تمام حواس خود را درگیر نماید و کارهای دیگر خود را عقب بیاندازد. شما میتوانید برای آموزش چیزی به طور کامل از پادکست استفاده نمایید و یا در بین متن خود، بخشی از محتو را به صورت پادکست به مخاطب ارائه کنید.
به طور کلی امکانات ارائه موجب جذابیت هرچه بیشتر محتوا خواهند شد و مخاطبان بیشتری را به خود جذب می‌نمایند. شما میتوانید بخشی از متن خود را به صورت اینفوگرافیک درآورید تا علاوه بر گرفتن وقت کمتر جهت مطالعه، زیبایی بصری نیز به محتوای آموزشی شما ببخشد.
ارائه محتوا می‌تواند به دو صورت انجام گیرد:
- ارائه محتوای آموزشی به صورت آنلاین
- ارائه محتوای آموزشی به صورت آفلاین
هر یک از این روش‌ها معایب و مزایای خود را دارند. به عنوان مثال در ارائه محتوای آموزشی به صورت آفلاین، مخاطب می‌تواند در هر زمان به محتوا مراجعه نموده و آن را مشاهده کند. همچنین می‌تواند در بین آموزش مدتی استراحت نموده یا بخشی از آموزش را مجددا مشاهده نماید.
در مقابل در ارائه محتوای آموزشی به صورت آنلاین، مخاطب یا مخاطبان حاضر در جلسه این امکان را دارند تا سوالاتی که در حین جلسه برایشان پیش می‌آید را مطرح نموده و پاسخ بگیرند. همچنین می‌تواند در صورتی که مطلبی را به خوبی متوجه نشدند، از مدرس بخواهند به نحوی دیگر برایشان توضیح دهد.
عیب روش آفلاین همین در دسترس نبودن مدرس است. بنابراین اگر قصد دارید به صورت آنلاین دوره‌ی آموزشی برگزار نمایید باید پشتیبانی خوبی از دوره داشته باشد و همواره پاسخ‌گوی سوالات مخاطبان باشید.
و همچنین عیب روش آنلاین محدودیت زمانی است که ایجاد می‌نماید. در این روش افراد مجبور هستند در زمانی مشخص در یک جلسه آنلاین حضور به هم رسانند.
محتوا باید بیشتر دیده شود
امروزه سرعت در تولید و انتشار محتوا امری بسیار حائر اهمیت است. در هر لحظه ساخت محتوا ی جدید در اینترنت پدیدار می‌شود. وب‌سایت‌هایی که این محتواها را تولید می‌نمایند در واقع رقیب شما به حساب می‌آیند. پس شما باید با تولید محتوای آموزشی جذاب تر، کاری کنید که مخاطبان بیشتری مطالب شما را مشاهده نمایند و محتوای شما بیشتر دیده شود.
بسیاری از شرکت‌های بزرگ در حال حاضر اقدام به تولید محتوای آموزشی حرفه‌ای می‌نمایند و از این طریق طیف گسترده‌ای مخاطبان را به سمت خود جذب می‌کنند. توجه کنید که احتمال آن وجود دارد که مخاطبان یک محتوا در یک وب‌سایت، سایر صفحات آن وب‌سایت را نیز بررسی نمایند. جذاب‌تر بودن موضوع محتوا باعث کنجکاوی بیشتر مخاطب و سرک کشیدن وی به سایر صفحات وب‌سایت می‌گردد. به این ترتیب در صورتی که وب‌سایت مذکور فروشنده محصولی خاص باشد یا خدماتی ارائه کند، این فرصت را پیدا می‌کند که محصولات و خدمات خود را در معرض بازدید افراد بیشتری قرار دهد.
اینجا است که اهمیت یک محتوای آموزشی خوب نمایان می‌گردد. محتواهای آموزشی با بالا بردن ترافیک سایت، مشتریان بالقوه‌ای برای شما فراهم می‌آورند و از این لحاظ استفاده از آن‌ها سود زیادی را برای شما به همراه خواهد داشت.
کار تولید محتوای آموزشی را توسعه دهید
پس از مدتی پرداختن به تولید محتوای آموزشی و یا از همان ابتدا، میتوانید با یک گروه حرفه‌ای همکاری نمایید. به عنوان مثال شما میتوانید از اساتید حرفه‌ای جهت تولید محتوای آموزشی که کاربران به آن نیاز دارند کمک بگیرید. با افزودن به زمینه‌های آموزشی و افزایش تعداد اساتید شما میتوانید کاربران بیشتری را به خود جلب نمایید.
توجه داشته باشید که سعی نکنید در تمامی زمینه‌ها خودتان مشغول به تولید محتوای آموزشی شوید. به جای این کار از افراد حرفه‌ای در هر زمینه کمک بگیرید.
همچنین با همکاری با یک متخصص سئو میتوانید رتبه سایت خود را بهبود بخشید تا کاربران بیشتری با وب‌سایت شما آشنا شوند. آیا تا به حال فکر کرده‌اید با اینکه مطالب شما به اندازه کافی خوب هستند، چرا مخاطبان زیادی ندارند؟ یک متخصص سئو می‌تواند تمامی موانع موجود در راه جذب مخاطب برای وب‌سایت شما را بررسی نمایند و به شما کمک کند رتبه بالاتری در گوگل و سایر سایت‌های جستجو کسب نمایید.
ایمیل ارسال کنید
شما میتوانید در وب‌سایت خود اقدام به عضوگیری نموده و با کسب اجازه از اعضا برایشان ایمیل‌های را به صورت هفتگی یا ماهانه ارسال نمایید. در این ایمیل‌ها میتوانید آخرین محتوای آموزشی تولید شده را به اطلاع اعضا سایت برسانید، تخفیف‌های روی دوره‌ها را اطلاع‌رسانی نمایید و سایری مواردی که احتیاج به اطلاع‌رسانی دارند را به راحتی به گوش اعضا برسانید.
از این طریق شما میتوانید ارتباطی موثر با اعضای سایت خود داشته باشید و آن‌ها را در جریان فعالیت‌های سایت تولید محتوای آموزشی خود قرار دهید.
از مخاطبان سوال کنید
شما به راحتی میتوانید با ارائه پرسشنامه و یا خواندن نظرات کاربران سایت، از نظر آن‌ها درباره سایت و محتواهای آموزشی آن با خبر شوید. در این صورت شما متوجه خواهید شد که ضعف کار شما چیست و مخاطبان چه نیازهایی دارند که شما به آن‌ها نپرداخته‌اید. همچنین در این صورت شما متوجه خواهید شد که بازخورد مخاطب به هر مطلب و محتوا دقیقا چه بوده است و از این طریق با سلیقه وی آشنا شوید.
همچنین پس از گذشت مدتی از راه‌اندازی وب‌سایت و تولید محتوای آموزشی متوجه خواهید شد که کدام یک از محتواهای شما طرفداران بیشتری دارند. محتواهای مختلف را بررسی نمایید. بررسی کنید که محتواهایی حاوی اینفوگرافیک بازدید بیشتری داشته‌اند، پادکست‌ها پربازدیدتر بوده‌اند و یا فیلم‌های آموزشی بوده‌اند که ترافیک سایت را بالا برده‌اند. در این صورت شما میتوانید تمرکز خود را بیشتر روی زمینه‌ای بگذارید که مخاطبان بیشتری جذب می‌کند. البته همواره باید به زمینه‌های دیگر نیز اهمیت دهید و از آن‌ها هم غافل نشوید.
ارائه پرسشنامه می‌تواند از طریق ارسال ایمیل صورت گیرد و یا در صفحه‌ای از سایت قرار داده شود تا مخاطبان با شرکت در آن شما را در راه رسیدن به بالای قله‌ی موفقیت یاری کنند.
برای حل مشکلات اولویت‌بندی کنید
وقتی از طریق پرسشنامه و یا نظرات کاربران از مشکلات موجود در محتواها و وب‌سایت مطلع شدید برای حل آن‌ها اولویت‌بندی کنید. لیستی از مشکلات و راه‌حل‌ها آماده نمایید و سپس بررسی کنید کدام یک از آن‌ها اولویت بالاتری دارد و باید سریع‌تر حل گردد. با انجام این کار شما یک پله از سایر رقبا بالاتر خواهید بود و در کسب رضایت مشتری موفق‌تر عمل می‌کنید.
سخن پایانی
همانطور که به آن اشاره شد انتخاب موضوع مناسب جهت تولد محتوای آموزشی اهمیت و تمرکز روی آن زیادی دارد. توجه نمایید که در صورتی که تسلط کافی روی مطلبی را ندارید از انتخاب آن صرف نظر کنید. و اگر اصرار به تولید محتوای آموزشی درمورد چیزی دارید که به اندازه مناسب از آن اطلاعات ندارید، قبل از هر چیز منابع خوبی بیابید و در مورد موضوع مطالعه کنید تا بهترین نتیجه حاصل گردد. مطالعه کلیدی ضروری در تولید محتوای آموزشی خوب است. زیرا بدون داشتن اطلاعاتی جامع از یک موضوع نمی‌توانید آنطور که باید به آن بپردازید.
به طور کلی تولید محتوای آموزشی از اهمیت زیادی برخوردار است. در مقاله حاضر روش تولید محتوای آموزشی و ارائه آن را بیان کردیم. اما قبل از هرگونه اقدام برای تولید یک محتوای آموزشی باید به خوبی تحقیق نمایید تا بهترین محتوا را تولید نمایید.
امیدواریم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد.
پرسش و پاسخ تکمیلی